جرم تهدید
بررسی جرم تهدید
تهدید به این معناست که یک نفر، شخص دیگری را به این امر که نسبت به او یک رفتار نامشروع یا مجرمانه انجام دهد، بترساند. این عمل می تواند، قتل، آسیب جسمی، آسیب روحی و مواردی از این قبیل باشد.
هر رفتاری برای اینکه جرم محسوب شود باید دارای سه رکن باشد. جرم تهدید نیز باید هر سه رکن یا عنصر قانونی، روانی و مادی را داشته باشد. لزوم وجود این سه رکن به جهت عدم گسترش دامنه جرایم است. در ادامه ارکان عمل تهدید بیان می شود.
عنصر قانونی جرم تهدید
عنصر قانونی به این معناست که عمل ارتکابی توسط قانون گذار در قانون جرم اعلام شده باشد و برای آن مجازات تعیین کرده باشد. قانون گذار در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی عمل تهدید را جرم دانسته است. طبق این ماده: «هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از ۲ ماه تا ۲ سال محکوم خواهد شد.»
بنابراین طبق قانون اینکه کسی دیگری را به هر نحوی به قتل، ضرر جانی، مالی و حیثیتی یا افشای اسرار تهدید کند، تهدید محقق خواهد شد و مجازات دارد. قانون گذار در این ماده درخواست مال، انجام یا عدم انجام کاری را ملاک قرار نداده و صرف تهدید از راه های مذکور را برای تحقق جرم کافی می داند.
ضرر نفسی در اینجا به معنای این است که تهدید کننده اعلام کند قصد آسیب و صدمه به بدن مجنی علیه را دارد مانند شکستن دست و پا، یا تهدید به کشتن.
ضرر شرفی به معنای تهدید قربانی به انجام کاری است که حیثیت و آبروی او لطمه بزند.
ضرر مالی به معنای انجام رفتاری هایی از سوی تهدید کننده است که منجر به ورود ضرر مالی به قربانی بشود رفتار هایی مانند تخریب منزل، یا آتش زدن وسایل خانه.
افشاء کردن اسرار هم به معنای برملا کردن رازی است که قربانی از اعلام آن بترسد به نحوی که برای او تهدید محسوب شود.
عنصر مادی جرم تهدید
عنصر مادی جرم تهدید، به معنای انجام تهدید به صورت عملی است یعنی صرف قصد تهدید برای وقوع آن کافی نیست بلکه باید این جرم نمود خارجی پیدا کند. به عبارتی بیان رفتار نامشروعی که مرتکب قصد انجام را دارد عنصر مادی جرم تهدید است.
نکته لازم به ذکر این است که برای وقوع جرم تهدید باید موضوع تهدید، به تنهایی یک عمل مجرمانه باشد. به عنوان مثال تهدید به قتل جرم است به این علت که قتل خودش به تنهایی یک عمل مجرمانه است.
تهدید با هر لفظی، حتی از طریق کنایه هم واقع می شود اما در مجموع باید به نحوی باشد که اثر منفی آن را بر تهدید شونده برای قاضی احراز شود.به این سبب که از شرایط تحقق عمل تهدید، موثر بودن تهدید است به نحوی که باعث ایجاد ترس در تهدید شونده بشود.
تهدید باید واضح و روشن باشد و تهدید بر یک رفتار نامفهوم و گنگ تهدید محسوب نمی شود.
تهدید همیشه به نحو مستقیم واقع نمی شود بلکه بعضی مواقع، تهدید در شرایطی انجام می شود که قربانی در محل حضور ندارد و تهدید به شخص سومی گفته می شود که تهدید کننده اطمینان دارد تهدیدش از طریق آن شخص به تهدید شونده منتقل می شود. در این صورت حتی اگر شنوده، آن تهدید را به قربانی نرساند، باز هم جرم تهدید واقع شده است.
عنصر روانی جرم تهدید
عنصر روانی جرم تهدید به معنای قصد و نیت برای انجام تهدید است. تهدید یک جرم عمدی است و قصد مجرمانه در این جرم ایجاد ترس و وحشت در دل تهدید شونده است. بنابراین در وقوع جرم تهدید مساله مهم بیان تهدید است و اینکه مرتکب تهدیدش را عملی کند یا نه، یا اینکه ابزار عملی کردن را داشته باشد یا نه، در وقوع جرم حائز اهمیت نیست.
همچنین انگیزه مجرم در وقوع تهدید اهمیت چندانی ندارد، این که قصد از تهدید شوخی و تفریح بوده یا اینکه دفاع از حقی باشد مانع از وقوع جرم نیست. مثلا فردی تهدید کند که اگر بدهی من را نپردازی، ماشینت را آتش خواهم زد، این عمل تهدید است هر چند که اراده فرد گرفتن حق باشد اما این امر مانع تهدید بودن رفتار او نمی شود.
هرچند که قاضی در روند رسیدگی به جرم، انگیزه مجرم را بررسی می کند و اگر انگیزه را مجرمانه نداند امکان دارد در مجازات مجرم تخفیف قائل شود.
مجازات جرم تهدید
تهدید کردن از جرایمی است که به سبب ماهیت آن و امکان فعلیت تهدیدها از سوی فرد تهدید کننده برای این جرم مجازات سختی مقرر شده است.
در صورتی که تمام ارکان و شرایط تهدید محقق شود و این جرم شکل بگیرد، به نحوی که قابل اثبات باشد، قانون گذار مجازاتی را برای آن مشخص نموده است که در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی بیان شده است که عبارتست از: شلاق از یک تا ۷۴ ضربه یا زندان از ۲ ماه تا ۲ سال.
استفاده از کلمه یا در این ماده یعنی قاضی یکی از این دو مجازات را با توجه به شرایط، وضعیت و شخصیت مجرم، برای او در نظر میگیرد.
اما اگر کسی با زور و اجبار یا با اکراه و تهدید دیگری را ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضا و یا مهر نماید و یا سندی و نوشته ای که متعلق به او یا سپرده به او می باشد را از او بگیرد، طبق ماده ۶۶۸ قانون مجازات اسلامی به حبس از ۳ ماه تا ۲ سال و یا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد که تفاوت این مجازات با مجازات تهدید در ۱ ماه حبس بیشتر است.
شکایت از جرم تهدید
از آنجا که جرم تهدید از جرائم قابل گذشت است بنابراین شکایت شاکی خصوصی شروع می شود و با گذشت و رضایت شاکی تعقیب متهم متوقف خواهد شد.
برای طرح شکایت علیه فرد تهدید کننده، ابتدا شاکی یا وکیل او باید به دفتر خدمات قضایی مراجعه نماید و شکواییه خود با شرح مختصری از وقوع جرم ثبت نماید. به این منظور مشخصات شخص تهدید کننده، محل وقوع جرم و مدارک و مستندات طرح شکایت مانند پیامک، شهود و … لازم است.
سپس براساس محل وقوع جرم، پرونده به دادسرای مربوطه ارجاع می شود و تحقیقات از شاکی برای بررسی صحت ادعا و مدارک شروع می شود.
با تشخیص دادیار بر وقوع جرم، قرار مجرمیت برای متهم صادر می شود و برای او وثیقه تعیین شده و ابلاغیه جلب به دادرسی نیز برای او صادر خواهد شد که برای این قرار ۱۰ روز مهلت اعتراض وجود دارد. بعد از آن پرونده به دادگاه ارجاع خواهد شد تا برای آن توسط قاضی وقت رسیدگی تعیین شود.
در جلسه رسیدگی مدارک و مستندات شاکی و دفاعیات متهم توسط قاضی پرونده بررسی خواهد شد و در نهایت دادگاه بدوی رای خود را صادر خواه کرد که این رای تا ۲۰ روز قابل اعتراض و تجدیدنظر خواهی است و با اعتراض هر یک از طرفین، پرونده به دادگاه تجدید نظر ارجاع خواهد شد. بعد از صدور رای دادگاه تجدیدنظر، رای قطعی صادر می شود و برای اجرا به واحد اجرای احکام دادگاه ارسال خواهد شد.
لازم به ذکر است صدا یا فیلم ضبط شده، دلیل اصلی برای اثبات جرم در دادگاه محسوب نمی شود، اما به عنوان اماره به تحقق جرم استفاده می شود استفاده.
در صورتی که تهدید با جرائمی دیگری همراه باشد، در هر کدام از این جرایم برای مجرم اشد مجازات در نظر گرفته می شود.
از آنجا که اثبات جرم تهدید به جهت ادله محکمی که برای اثبات وقوع جرم نیاز دارد، کار دشواری برای افراد محسوب می شود لذا به شاکی این جرم توصیه می شود برای پیگیری این پرونده حتما از مشاوره حقوقی و وکیل کیفری با تجربه کمک بگیرد تا با صرف وقت و هزینه کمتر به نتیجه مطلوب خود برسد.