در هر قراردادی بین طرفین آن چه وکیل باشد یا موکل، کارفرما باشد یا کارگر، خریدار باشد یا فروشنده و … امکان دارد در مفاد، تفسیر و اجرای آن و یا تعیین حقوق و تکالیف طرفین اختلاف نظراتی ایجاد شود که موجب شود طرفین برای رفع و حل این اختلافات مجبور شوند به مراکز قضایی مراجعه کنند. لذا برای پیشگیری از چنین مشکلاتی طرفین قرارداد باید قبل از انعقاد قرارداد از مسائل حقوقی درباره این اقدام آگاهی پیدا کنند و با قوانین و شرایط آن آشنا بشوند.
در مرحله اول طرفین باید بدانند که هر قراردادی با یک مقدمه شروع می شود و طرفین ضمن معرفی کامل خود رضایت و قصد خود را بر انعقاد آن بیان می کنند. مقدمه شامل عنوان و نام طرفین قرارداد می باشد.
عنوان بنچاق، حاکی از قصد طرفین است و با انتخاب عناوینی خاص مانند نکاح، بیع، اجاره و … طرفین به قوانین آن موضوع مراجعه می کنند و بر طبق آن عمل می کنند اما باید توجه کرد که عنوان یک بنچاق ماهیت آن را مشخص نمی کند بلکه محتوا،ماهیت و حقوق و تکالیف طرفین را مشخص می کند. به طور کلی موضوع قرارداد، قصد اصلی طرفین را در انعقاد آن بیان می کند بنابراین باید موضوع ،دقیق و واضح ذکر شود.
قرارداد می تواند بین دو نفر یا بیشتر و بین اشخاص حقیقی یا حقوقی منعقد شود که آثار حقوقی را به دنبال دارد. طرفین باید همدیگر را بشناسند و مشخصات کامل طرف مقابل را بدانند تا بتوانند مطمئن شوند که طرف قرارداد همان فرد مورد نظر آن ها می باشد. این شناخت در قباله هایی که شخصیت طرف قباله موضوعیت دارد، بسیار مهم است. لذا باید مشخصات کامل طرفین، در مقدمه قباله بیاید.
اشخاص حقیقی
افراد حقیقی برای اینکه طرف قرارداد واقع شوند باید صلاحیت و اهلیت لازم برای انعقاد و اجرای موضوع داشته باشند. اهلیت یعنی اینکه شرایط انعقاد یک قرارداد را داشته باشد، مثلا ورشکسته، محجور یا ممنوع المعامله نباشند. همچنین باید دقت شود که قانون منع مداخله کارکنان دولت در معاملات دولتی شامل طرف مقابل نشود.
با توجه به قرارداد، در صورت نیاز مدرک تحصیلی یا گواهی مبنی بر صلاحیت علمی و فنی طرف آن بررسی شود و یا اینکه اگر اجرای قباله منوط به سرمایه و امکانات اولیه باشد، میزان امکانات و دارایی طرف قباله بررسی شود.
اگر طرف قباله از اتباع بیگانه باشد باید پروانه کار از وزارت کار و امور اجتماعی داشته باشد و مدارک شناسایی او با آنچه در ان آمده است تتطبیق داده شود.
اشخاص حقوقی
اگر شخص حقوقی، طرف بنچاق باشد، طرف دیگر باید از قانونی بودن و اختیارات هیئت مدیره و امضاکنندگان، توانایی مالی و صلاحیت انعقاد بنچاق اطمینان پیدا کند.
همچنین باید مدارک شناسایی و ثبتی شرکت یعنی اساسنامه، آگهی تأسیس و آخرین تغییرات شرکت، مشخصات شرکت مانند اقامتگاه و نام و شماره ثبت و … ملاحظه و بررسی شود و با بررسی این مدارک از قانونی بودن و واجد شرایط بودن شرکت اطمینان کسب شود. باید بررسی شود که موضوع شرکت با موضوع بنچاق تطبیق داشته باشد.
وضعیت شخص حقوقی از لحاظ ممنوع المعامله نبودن، عدم توقیف اموال و ورشکسته نبودن بررسی شود.
حتما وضعیت امضا کنندگان بنچاق بررسی شود و با توجه به آگهی آخرین تغییرات اطمینان حاصل شود که امضا کنندگان بنچاق هنوز صلاحیت امضا اسناد از جانب شرکت را دارند.
همچنین بررسی شود که شخص حقوقی طرف بنچاق از نظر مالی، تخصص و امکانات، توانایی و صلاحیت اجرای موضوع بنچاق را داشته باشد.
در صورتی که موضوع بنچاق اجرای تعهدات یا انجام خدمات است، مشخصات کاری که طرف قرارداد باید انجام دهد را به طور کلی تحت عنوان موضوع آن ذکر کنند. همچنین ممکن است در کنار کارهای اصلی، یکسری کارهای فرعی هم وجود داشته باشد که باید ذکر شود.
متن قرارداد
الفاظی که در متن قباله به کار می رود نشان دهنده قصد مشترک طرفین از قباله است بنابراین طرفین باید بسیار در کاربرد الفاظ دقت کنند. در متن قرارداد، موضوع آن و تعهدات طرفین باید به درستی بیان شوند. معمولا متن قباله کلیات توافق بین طرفین آن را نشان می دهد و برای مشخص شدن جزئیات اسناد دیگری به عنوان ضمائم قباله تنظیم می شود که همان اعتبار متن قباله را دارد.
قباله بر اساس اراده طرفین شکل می گیرد، آوردن عبارات مبهم سبب می شود طرفین در برداشت خود از آن دچار سوء تفاهم شوند و این که با طرح اختلاف در دادگاه امکان دارد که قاضی، تفسیری خلاف اراده واقعی طرفین در زمان انعقاد قرارداد را داشته باشند. به همین جهت مهم است که موضوع قرارداد و شروط آن به وضوح و به درستی تنظیم شود به نحوی که نتوان از آن تفسیرهای متفاوت ارائه شود و قرارداد همه شروط را به روشنی بیان کند.
از سوی دیگر در قراردادهایی که موضوع آن ارائه خدمت یا انجام تعهد باشد باید مدت قرارداد مشخص شود یعنی این که قرارداد از چه زمانی بین طرفین لازم الاجرا است و تعهدات از چه زمانی بین طرفین شروع می شود. در این مورد باید توجه شود که شروع قرارداد، روز تعطیل نباشد. همچنین باید مدتی را که تعهدات مورد نظر باید در آن مدت انجام شوند دقیقا ذکر شود. اگر طرف قرارداد تعهدات خود را در مدت مقرر انجام ندهد در مقابل کارفرما مسئول خواهد بود و کارفرما حق دارد جبران خسارات خود را بخواهد.
مبلغ قرارداد
مبلغ قرارداد نیز به دو صورت برآورد یا قطعی مشخص می شود و اصولا پرداخت ها در مقابل انجام تعهد یا ارائه ضمانت یا تحویل کالا صورت می گیرد به نحوی که بین اجرای تعهدات طرفین نوعی توازن وجود داشته باشد. لذا پرداخت ها یا باید به صورت مرحله ای است یا در پایان کار و انجام تعهدات انجام می شود
بنابراین به طور کلی باید توجه شود که در زمان عقد قرارداد باید این نکات مد نظر قرار گیرد:
– ذکر عنوان قرارداد مانند اجاره نامه، مبایعه نامه و …
– درج عنوان توصیفی قرارداد. مانند مبایعه نامه آپارتمان مسکونی
– آوردن عنوان طرفین قرارداد. مانند فروشنده، خریدار، مؤجر و مستأجر، و …
– سمت حقوقی طرفین قرارداد مثل وکیل، ولی، قیم و …
– بیان موضوع قرارداد
– درج مبلغ قرارداد به صورت دقیق به عدد و حروف
– مشخص نمودن روش پرداخت
– تعریف و تبیین شروط و تعهدات
– در صورتی که طرفین یا یکی از آن ها سواد ندارند، متن قرارداد شمرده و قابل فهم برای آن ها خوانده شود
– مشخص نمودن تعیین مرجع حل اختلاف
– تعیین تضمینات در صورت عدم انجام تعهدات
– نحوه آرشیو و نگهداری از اسناد و مدارک قرارداد
– نحوه تحویل و تسلیم موضوع مورد قرارداد
– نحوه خاتمه قرارداد (اقاله، فسخ و …) با بروز حوادث و اختلاف.
– تعیین تکلیف دعواهای محتمل در مورد موضوع قرارداد
– تصمیم در مورد چک های برگشتی احتمالی
-هر توافقی عینا در قرارداد درج شود و به هیچ وجه توافق به صورت شفاهی انجام نشود
– قبض و اقباض در مورد معامله و یا وام در زمان قرارداد بستن تعیین تکلیف شود.
– تعیین زمان انتقال قطعی سند و انتخاب دفتر اسناد رسمی جهت انتقال سند
– تعیین تکلیف وکالت های مورد نیاز برای ادامه وکالت
– ذکر مواد و مفاد قوانین مرتبط با موضوع قرارداد، مانند مفاد قوانین شهرداری، اداره ثبت، تأمین اجتماعی، مالک و مستأجر، قانون تملک اراضی و ….
– تنظیم صورت جلسات ضمن یا پس از قرارداد
طرفین قرارداد باید توجه داشته باشند که نگارش و تنظیم قرارداد باید بدون عجله و خوانا انجام شود. اگر قرارداد در چند صفحه تنظیم شده، حتما تمام صفحات با دقت مطالعه و بعد امضا شود و اینکه زیر بار توافقات غیر معقول، جانبدارانه و غیر قانونی نروند. توصیه می شود در تنظیم و امضای هر قراردادی به لحاظ آثار حقوقی که ایجاد می شود افراد از مشاوران حقوقی و وکلای با تجربه راهنمایی و مشورت بگیرند تا نگران ایجاد مشکل در آینده نباشند.
درصورت تمایل قرارداد اجاره را مطالعه نمایید..